مبانی نظری و پیشینه عوامل موثر بر توانمندسازی کارکنان
مقدمه ............................................................................................................................................... 16
مفهوم توانمندسازی ........................................................................................................... 16
ضرورت توانمندسازی کارکنان در سازمانها ..................................................................... 23
هدف از توانمندسازی چیست ؟ ......................................................................................... 25
ویژگی سازمان توانمند ....................................................................................................... 26
فرآیند توانمندسازی ........................................................................................................... 27
الگوهای ( مدلها ) توانمندسازی ........................................................................................... 34
ویژگی کلی کارکنان توانمند ............................................................................................... 36
پیشینه تحقیق ..................................................................................................................... 47
معرفی سازمان .................................................................................................................... 60
مقدمه :
توانمندسازی مفهومی مبهم و متفاوت داشته و افراد مختف متناسب با ویژگی های خود ، از آن برداشتی دارند . این مفهوم ، در دهه 1990 توجه بسیاری از محققین و دانشگاهیان را به خود جلب کرده بود . از نتایج توانمندسازی کارکنان می توان به افزایش رضایت شغلی و رضایت مشتری اشاره کرد . توانمندسازی کارکنان به عنوان یک مفهوم نظری تاثیر زیادی بر اثربخشی سازمانی و مدیریتی و ابتکار سازمانی دارد . با اجرای برنامه های توانمندسازی کارکنان در کنترل و انجام وظائف انعطاف پذیری بیشتری پیدا می کنند و در پاسخ به مسائل و فرصت ها ، وظائف جدید را شروع و موانع را بر طرف می‌کنند ، در نتیجه بر برخورد با مسائل و مشکلات انگیزش آنها تقویت می شود . سازمانها با کارکنانی توانمند ، متعهد و متخصص بهتر می توانند خود را با تغییرات وفق داده و رقابت کنند . در این فصل به پیشینه تحقیقات صورت گرفته در مفهوم توانمندسازی ، مزایا ، موانع ، چالشها و راهکارهایی برای اجرای مناسب برنامه های توانمندسازی در سازمانها و ... پرداخته خواهد شد .
2 - 1 - مفهوم توانمندسازی :
توانمندسازی در رشته های روانشناسی ، جامعه شناسی و دین شناسی ریشه هایی دارد که به دهه‌های گذشته و حتی قرن های گذشته باز می گردد . در زمینه روانشناسی ، آدلر در سال 1927 مفهوم « انگیزه مسلط » را با تاکید بر تلاشی که افراد برای کسب تسلط در برخورد با جهان خود دارند ، مطرح نمود .( وتن کمرون ، 1381 )
تاریخچه اولین تعریف اصطلاح توانمندسازی به سال 1788 بر می گردد که در آن توانمندسازی را به عنوان تفویض اختیار در نقش سازمان خود می دانستند که این اختیار بایستی به فرد اعطا یا در نقش سازمانی او دیده شود .( نادری و دیگران ، 1386 )
توانمندسازی به معنی قدرت بخشیدن است ؛ به معنی کمک به افراد است تا احساس اعتماد به نفس خود را بهبود بخشند و بر احساس ناتوانی یا در ماندگی خود چیره گردند . همچنین به معنی ایجاد شور و شوق کار و فعالیت در افراد است .( وتن کمرون ، 1381 )
توانمندسازی عبارتست از واگذاری اختیار به غیر مدیران برای اتخاذ تصمیمات مهم سازمانی که اغلب کارکنان به صورت تیمی گروه بندی می شوند و بعد از آن برای فعالیت های خود مدیریتی مانند استخدام ، اخراج ، آموزش افراد ، تعیین اهداف و ارزیابی کیفیت نتایج ، مسئولیت تمام و کمال به تیم داده می شود ( واگنر هولنبک ، 1995 ).
برخی از صاحبنظران دیگر
